Chiến kê tâm pháp

Quy tắc chiến kê tâm pháp

Nắm vững nguyên tắc

Hiểu biết chính là nền tảng của sự khôn ngoan. Quan sát, lắng nghe, học hỏi và sau cùng là hiểu biết, là những bước quan trọng nhất trên con đường học tập và thủ đắc bất kỳ lãnh vực nào.
Chúng đưa đường dẫn lối cho bạn.
Con đường của một sư kê không khác gì con đường của một nghệ nhân, doanh nhân hay chiến binh. Phải am hiểu mọi lãnh vực, từ khoa học, nghệ thuật cho đến thương mại.

Đừng tự động làm theo hoặc phản bác ngay những gì mà người khác làm. Mà hãy cố hiểu mục đích ở đàng sau. Vấn đề không phải là “làm thế nào” mà quan trọng là “tại sao”.

Trước tiên, hãy học hỏi cách thức của các sư phụ trong làng gà chọi để nắm vững nguyên tắc trước khi phá bỏ chúng.

Phá bỏ nguyên tắc sau khi “thủ đắc” là sáng tạo, nhưng bất nguyên tắc lúc mới nhập môn là ngu ngốc.

Không chỉ “cái gì” và “làm thế nào” mà quan trọng hơn là “tại sao”. Để học hỏi, bạn không chỉ đơn giản đọc, nhớ và làm theo, mà bạn còn phải hiểu. Rồi sau đó bạn có thể canh cải và sáng tạo.

Rất nhiều sư kê làm này nọ bởi vì họ từng chứng kiến hoặc nghe nói có người làm như vậy. Điều này rất nguy hiểm bởi vì nhiều thứ trong làng gà chọi chỉ áp dụng trong những tình huống nhất định chứ không phải trong mọi trường hợp. Bạn luôn phải giả định rằng điều mà người ta làm có thể không thích hợp trong hoàn cảnh của mình. Bằng không, bạn có thể bỏ qua điều mà đúng ra mình phải làm, chỉ vì bạn chưa thấy ai làm như vậy.

Vì vậy, điều quan trọng không phải là các sư phụ làm gì, mà tại sao họ làm như vậy. Đừng bắt chước một cách máy móc mà phải hiểu rõ nguyên nhân đàng sau.

Do đó, nếu bạn chỉ biết đến sự tồn tại của lồng dưỡng, lồng bay, lồng bới, biết phân biệt giữa hạt với viên, phân biệt vitamin với khoáng chất là chưa đủ. Bạn cần hiểu rõ mục đích và nguyên tắc đàng sau mỗi công cụ và công dụng của từng loại dưỡng chất.

Một khi hiểu được ý nghĩa đàng sau những điều mà các sư phụ làm, thì bạn có thể sáng tạo, canh cải hoặc làm theo ý tưởng của riêng mình.

Nói ngắn gọn, bạn có thể phá bỏ nguyên tắc.

Một lần nữa, nên nhớ rằng: phá bỏ nguyên tắc sau khi “thủ đắc” là sáng tạo, nhưng bất nguyên tắc trước khi “thủ đắc” là ngu ngốc.

Không ngừng học hỏi

Trong làng gà chọi, càng hiểu biết thì bạn sẽ càng thấy rằng mình vẫn cần phải học hỏi thêm.

Vấn đề lớn nhất mà ai trong làng gà cũng có thể phạm phải đó là cho rằng mình đã biết hết (Floyd Gurley, The Scientific Breeding of Gamefowl, 1992).

Sau khi nắm vững những vấn đề cơ bản, đừng ngưng việc học hỏi. Đá gà là một lãnh vực phải liên tục trau dồi.

Chân lý ở trường gà, cũng như ngoài đời, đó là một khi bạn cho rằng mình đã biết hết mọi thứ thì thực ra bạn biết rất ít. Người đó sẽ là kẻ chiến bại. Người nhận ra hiểu biết hạn chế của mình mới là kẻ thức thời. Người đó mới là kẻ chiến thắng.

Khi bạn lậm sâu vào trò này bạn sẽ thấy rằng một lời giải sẽ dẫn đến nhiều câu hỏi khác. Bởi vì trong hành trình vào thế giới của chiến kê, không có gì là tuyệt đối đúng hoặc sai.

Nếu không ngừng tìm kiếm thì bạn sẽ thu thập được nhiều kiến thức, thông tin và kinh nghiệm. Bạn sẽ học được nhiều kỹ năng, cách thức và phương pháp. Bạn không chỉ học hỏi nhiều hơn mà còn yêu thích bộ môn này hơn nữa. Bạn sẽ yêu thích những thách thức, chiến thắng và thậm chí cả sự thất bại.

Cách thưởng thức trò chơi này là tin tưởng vào bản thân, vào gà của mình. Nhưng đừng bao giờ cho mình là hay nhất. Hơn bất cứ điều gì khác, kẻ thù nguy hiểm nhất của một sư kê là chính bản ngã của anh ta.

Do vậy, đừng kính phục ai đó bởi người ta không phải lúc nào cũng đúng. Cũng đừng xem thường ai đó bởi người ta không phải lúc nào cũng sai. Hãy học những gì cần học. Bởi trong làng gà, cá nhân chỉ là một hạt cát trong sa mạc mênh mông.

Hãy tìm rồi bạn sẽ thấy

Bạn không thể tìm thấy thứ mà mình không hề biết. Hãy đảm bảo bạn biết rõ những gì mà mình tìm kiếm ở một chiến kê. Bởi vì trong trò đá gà, lựa chọn đúng là chìa khóa của thành công. Vâng, dẫu lai tạo hay thi đấu, bạn phải lựa chọn đúng. Trong lai tạo, bạn phải chọn ra những con gà giống ưu tú, cả trống lẫn mái. Cũng vậy, khi thi đấu, bạn phải tuyển chọn chiến kê có nhiều cơ hội chiến thắng. Do đó, bạn cần phải biết cách lựa chọn đúng.

Việc lựa chọn chiến kê là một vấn đề chủ quan. Nó phụ thuộc vào kinh nghiệm hay ảnh hưởng của các sư kê khác, hoặc cả hai. Một số cho rằng nó mang tính tương đối. Số khác cho rằng nó trừu tượng. Trên thực tế, không có gì là trừu tượng trong nghệ thuật tuyển chọn chiến kê. Định nghĩa về chiến kê xuất sắc là đanh thép – nó phải có xuất thân dòng dõi, chế độ chăm sóc lý tưởng, lối đá xuất sắc và đặc điểm thể chất ưu việt. Nhưng việc xác định đâu là dòng gà tốt, đâu là chế độ chăm sóc lý tưởng, đâu là lối đá xuất sắc và đâu là đặc điểm thể chất ưu việt lại mang tính tương đối.

Quan điểm về chiến kê thường phụ thuộc vào môi trường xuất thân của cá nhân, bạn bè và ảnh hưởng của họ xung quanh anh ta, đẳng cấp trường đấu nơi anh ta tham dự và thậm chí cả kinh nghiệm chinh chiến của cá nhân đó.

Với người cư ngụ nơi thành thị, nuôi gà trong lồng kẽm kích thước 1 x 1 m và có lẽ 1.2 x 2.4 m có thể là lý tưởng. Với người sống ở những vùng xa xôi, gà nội lai gà Mỹ có thể là dòng pha tốt. Với người chỉ đá sới (tupada) và đá cáp, lối đá và đặc điểm thể chất tốt nhất không hề giống với những người đá giải World Slasher Cup ở Araneta Coliseum, Candelaria Festival of Derbies ở Iloilo, và những giải trị giá hàng triệu peso khác.

Những người mới tham gia vào trò này thường chuộng loại gà hung hăng và ồ ạt. Một khi đã có nhiều kinh nghiệm, họ bắt đầu chuộng loại gà phòng thủ, trầm tĩnh, kiên nhẫn và biết chớp thời cơ.

Dẫu vậy, với mọi yếu tố và thực tế nêu trên, vẫn có những tiêu chuẩn được thực sự chấp nhận về những gì làm nên một chiến kê xuất sắc. Do đó, bạn cần biết mình tìm kiếm điều gì, rồi bạn sẽ biết tìm nó ở đâu và tìm bằng cách nào. Các sư kê bậc thầy nhận ra gà hay một khi họ nhìn thấy nó.

Phân tích thắng thua

Một trận thắng thuần túy lại hầu như vô dụng. Hãy phân tích những trận thắng như vậy thật kỹ càng. Phân tích các trận thắng cũng như thua. Luôn ghi chú cách đá của chiến kê bất chấp kết quả như thế nào.

Chiến kê của bạn có đá như mong muốn? Hay nó đá kém? Nếu vậy, có nên gắng phân tích và tin lời chuyên gia? Việc xác định những nguyên nhân khả dĩ liên quan đến trận đấu trong một bản đánh giá hậu trận mang lại tính hiệu quả và cởi mở.

Xác định xem chiến kê của bạn chiến thắng nhờ nó đá hay hoặc nó vẫn thắng dù đá dở. Nếu nó thua, hãy cố tìm hiểu lý do tại sao.

Chiến kê của bạn mà đá dở, thì dù thắng hay thua, đó vẫn là vấn đề cần quan tâm.

Một tinh thần cởi mở cho phép bạn đánh giá lối đá của gà nhà một cách khách quan; điều giúp bạn dễ dàng vượt qua thất bại nếu có. Ghi chép đầy đủ những gì mà bạn thực hiện trong quá trình dưỡng gà sẽ giúp bạn phát hiện được sai sót.

Tập trung vào các diễn biến trong những ngày sau cùng, đặc biệt là lần xổ cuối (final sparring). Đa phần, đây là giai đoạn mà vấn đề nảy sinh. Gà đem đi đá đã vượt qua vòng tuyển chọn sau cùng, vì vậy những sai sót hay trục trặc phải xuất hiện sau lần xổ cuối.

Hãy phân tích, xác định và điều chỉnh.

Tập trung vào lối đá

Một chiến thắng không thể khỏa lấp được lối đá dở. Có lẽ lần sau bạn sẽ thua. Mặt khác, dẫu đá hay cũng không thể phủ định được thất bại, nhưng nó làm dịu nỗi đau chiến bại.

Thành công trong trò đá gà được đánh giá một cách tốt nhất ở tỉ lệ thắng trận. Tỉ lệ thắng trận cao hầu như luôn đi đôi với lối đá hay và ổn định của gà nhà ở trường đấu mà bạn tham gia.

Hãy tập trung vào lối đá hay. Thành công rồi sẽ đến.

Để thực hiện điều này, bạn phải duy trì một tiêu chuẩn đáng tin cậy về chất lượng và năng lực chiến đấu của dòng gà mà mình giữ.

Tuyển chọn một cách kỹ lưỡng. Bạn đã đọc phần tuyển chọn chiến kê chất lượng ở mục trước và bạn sẽ thấy phần giải thích chi tiết ở mục sau. Hãy thủ đắc nghệ thuật tuyển chọn chiến kê và bạn sẽ thành công trong trò này.

Rồi tuân thủ chế độ chăm sóc và nuôi dưỡng phù hợp. Ở đoạn sau trong bài viết này, bạn sẽ thấy phương pháp của tôi. Phương pháp của tôi chưa phải là tốt nhất nhưng chắc chắn sẽ giúp ích phần nào. Để hỗ trợ cho phương pháp, bạn cần tập hợp một nhóm cần mẫn và hiệu quả từ việc dưỡng, gắn cựa cho đến thả gà.

Hãy tìm kiếm một cách thức. Luôn áp dụng nó để đá khi mọi điều kiện đều hội tụ.

Khía cạnh tăng tiến này sẽ đưa bạn đến với thành công. Một chút từ lai tạo và chăm sóc, một chút từ dưỡng và ốp gà, một chút từ thả gà và một chút từ gắn cựa dao có thể đem lại một lợi thế đáng kể khiến cho may rủi không còn chỗ đứng.

Dẫu bạn tham gia làng gà vì lý do cơm áo, kinh doanh hay giải trí, bạn phải chịu tốn kém để lùng chiến kê xịn. Bởi dù không có gì là chắc chắn hay rõ ràng, có một lằn ranh phân biệt giữa một chuyên gia với những kẻ tầm tầm hay ăn theo.

Không nhất thiết phải hoàn hảo

Hãy nhắm đến lối đá hay, chứ không phải là sự hoàn hảo. Trong đá gà, không có ai hoàn hảo. Như đã nói, không có gì là tuyệt đối đúng hay sai trong trò này. Trừ phi, có lẽ là những thứ được cố tình sắp đặt để thay đổi kết quả trận đấu.

Việc phấn đấu cho một mục tiêu hoàn hảo hay lý tưởng, dẫu trong lai tạo hay cáp đá, chỉ tổ ngăn cản sự tiến bộ. Rất dễ để đạt mức trung bình, khó để trở nên giỏi, khó nữa để giỏi hơn, khó nhất khi muốn dẫn đầu, và bất khả khi muốn… hoàn hảo!

Vâng, bạn không nhất thiết phải nhớ hết mọi điều đúng đắn. Chỉ cần tránh không làm điều sai trái.

Chẳng hạn, thay vì tìm kiếm một chiến kê hoàn hảo, hãy để ý và loại bỏ những lỗi về lối đá trong quá trình tuyển chọn.

Tôi không tìm kiếm những chiến kê luôn bay trên đầu đối thủ; vừa chạm đất là nạp liền; và né được mọi cú đá của đối phương. Thay vào đó, tôi chỉ tìm kiếm nhược điểm. Tôi loại ngay những con móng bẹt (flat-footed), dị tật và thiếu những yếu tố đem lại sự vững chãi như thăng bằng và dáng đi. Tương tự, tôi loại những con có thói quen mổ nắm (billhold), những con di chuyển mà không đá, những con hơi khờ và hơi chậm; đại loại là vậy.

Kết quả là, các chiến kê ở RB Sugbo rất đều, không bay hoài trên không, không ở lì dưới đất, cũng không mạnh mẽ nhất. Nhưng chúng đều nhanh, khôn, đủ lanh lợi và lực đá. Một khi bạn đã thành công trong việc loại bỏ nhược điểm, bạn sẽ còn lại toàn ưu điểm.

Lai tạo là nền tảng nhưng biệt dưỡng tạo nên sự khác biệt

Nếu tuyển chọn là chìa khóa của thành công thì lai tạo là nền tảng của tuyển chọn. Khi tuyển chọn chiến kê xuất trường, những con thuộc dòng đá hay và ổn định luôn được ưu tiên.

Nguyên tắc đầu tiên trong tuyển chọn là: đừng hy sinh “ổn định” bằng “biến hóa”. Lai tạo tốt là yếu tố ổn định đối lập với lối đá vốn biến hóa.

Nếu bạn không tự lai tạo chiến kê, tốt nhất nên lấy gà từ bạn bè hay những nhà lai tạo có danh tiếng (nên phải giữ). Chất lượng bề ngoài của một chiến kê không đảm bảo dòng dõi tốt. Những gì mà bạn thấy chỉ là kiểu hình. Bạn không thể biết được kiểu gien của nó. Bởi vậy, bạn phải tin vào lời đảm bảo của nhà lai tạo. Và đảm bảo của nhà lai tạo gắn liền với danh tiếng của ông ta.

Tuy nhiên, các nhà lai tạo chiến kê nói chung đều trung thực. Bằng không, họ sẽ không thể tồn tại trong làng gà bởi mọi giao dịch đều dựa vào lòng tin.

Dẫu khó khăn đến đâu, luôn tìm kiếm dòng gà xịn. Luôn lấy chiến kê của bạn từ dòng gà chiến thắng. Dòng giống là nền tảng của một chiến kê chất lượng. Biệt dưỡng (conditioning) chỉ giúp chiến kê vốn đã chất lượng đạt phong độ tốt nhất.

Tuy nhiên, thực tế ngày nay, theo quan sát của chúng tôi, ít ra ở đẳng cấp cao nhất của trò này, mọi chiến kê đều có chất lượng tương đương nhau.

Vào những năm 1960, khi gà Mỹ (mà người Phi gọi là gà Texas) bắt đầu được nhập khẩu, chúng đã tràn ngập và hầu như quét sạch những giống gà chọi địa phương – như Bisaya hay Tagalog, Balulang hay Batangas, Bolinaos và những giống còn lại – khỏi mặt đất.

Một vài thập kỷ sau, những nhà lai tạo ở Negros, hầu hết đều là các chủ trại giàu có và có mối quan hệ với các nhà lai tạo danh tiếng ở Mỹ, tham gia và kiểm soát trò đá gà. Ai mà biết được đấy là nhờ kiến thức tuyệt vời về di truyền gà đá của họ, hay ưu thế tuyệt đối về dòng gà và chất lượng gà?

Một vài thập kỷ sau nữa, tình thế lại thay đổi. Việc nhập khẩu trở nên dễ dàng và khả dĩ, thậm chí cả với người không-giàu-lắm và sự gia tăng số lượng các chi nhánh trang trại Mỹ ở Philippines. Ngày càng nhiều tay chơi người Phi nhập các bộ tam gà giống, gồm cả trống lẫn mái. Thế hệ sau của những con gà nhập khẩu này lại đến tay họ hàng, bạn bè và người mua. Rồi có đến hàng ngàn người Phi sở hữu những chiến kê siêu hạng.

Để giờ đây, ở đẳng cấp thi đấu cao nhất, chất lượng các chiến kê hầu như là tương đương. Do vậy, một số người tập trung vào việc tìm kiếm những phương pháp biệt dưỡng siêu hạng.

Hiểu biết tường tận chiến kê của mình

“Biết mình” là câu thành ngữ cổ về chiến tranh. Trong đá gà, bạn cần phải biết tường tận về chiến kê của mình.

Sau khi tuyển chọn những chiến kê xuất sắc nhất, bước tiếp theo là bạn phải hiểu tính nết từng con.

Người và gà phải hiểu ý nhau. Người dưỡng gà giỏi luôn cố gắng tìm hiểu về chiến kê của mình. Hiểu biết về chiến kê của mình và bạn đã nắm được một nửa cơ hội thắng trận, như lời vị tướng Trung Hoa vĩ đại Tôn Vũ từng nói.

Nếu bạn chỉ biết trọng lượng chiến kê của mình thôi thì chưa đủ, điều quan trọng là bạn phải biết nó có thích được thả rông, hay nó sẽ đá tốt hơn nếu được cách ly dài ngày, chẳng hạn trong lồng hay dây cột.

Một trong những điều đầu tiên mà bạn cần kiểm tra ở chiến kê mới bắt về là mức độ trao đổi chất (metabolic rate) của nó. Bạn cần biết con gà này có dễ mập hay tăng trọng hoặc nó cần được cho ăn nhiều hơn để duy trì cân nặng hay không. Một cách để biết được mức độ trao đổi chất là xây dựng khẩu phần ăn tiêu chuẩn dành cho một nhóm cân nặng nhất định.

Hiện tại, với thành phần 50% viên thức ăn bồ câu – 50% cám gà, tôi áp dụng khẩu phần 35 gram mỗi bữa cho gà cân năng từ 1.8 đến 2 kg. Tôi có thể xác định mức độ trao đổi chất cao hay thấp của từng cá thể bằng cách theo dõi con nào mập trên mức trọng lượng chuẩn, con nào sụt dưới mức trọng lượng chuẩn và con nào vẫn duy trì trọng lượng chuẩn.

Kiến thức này rất quan trọng một khi bạn áp dụng các chế độ tiền biệt dưỡng (pre-conditioning) và biệt dưỡng (conditioning), bởi bạn sẽ biết cá thể nào cần vận động nhiều hơn và ăn ít đi hoặc ngược lại.

Biết nhịp điệu sinh học của chiến kê. Biết nó thích hợp với điều gì. Biết trọng lượng chiến kê, hình dáng thích hợp, khẩu phần thích hợp. Trên tất cả, hãy chăm sóc chiến kê của bạn với tất cả tình yêu thương. Chúng là sinh vật sống nên có thể cảm nhận và đáp lại tình yêu của bạn.

Ghi chép mỗi lần xổ gà. Từ đó bạn có thể đánh giá một cách tương đối về nhịp điệu sinh học của gà nhà. Một thí nghiệm do RB Sugbo Gamefowl Technology thực hiện, chứng tỏ rằng mỗi chiến kê đều có khoảng 2 tuần đá xung, hai tuần đá sút. Điều đó có nghĩa, chúng đạt phong độ khoảng một lần mỗi tháng.

Sau khi đạt đỉnh phong độ, chúng sẽ sa sút trong vòng hai tuần, tức hai kỳ xổ nếu bạn xổ gà hàng tuần. Rồi sau đó, chúng lại bắt đầu đá lên chân.

Điều này có thể giải thích phong độ của một chiến kê nhất định vào một giai đoạn nhất định của nguyệt kỳ. Nguyệt kỳ âm lịch kéo dài 28 ngày hay 4 tuần dương lịch.

Nhưng một số chiến kê có chu kỳ dài hơn đến 3 tuần, và hiếm có chiến kê nào đá hay một cách đều đặn mỗi tuần.

Biết rõ gà của mình và đó là con đường để chiến thắng

Đừng lệ thuộc vào may rủi

Tin tưởng vào gà của mình, tin tưởng vào bản thân nhưng đừng bao giờ tin rằng chiến kê của mình là vô địch bằng không bạn sẽ phải thất vọng và thất bại thảm hại.

Ngoài trường đấu, bạn không thể điều khiển số phận chiến kê của mình nữa. Nhưng bạn vẫn tác động phần nào lên một số yếu tố mà nó quyết định số phận của chiến kê.

Bởi hiện tại, bạn đang điều khiển thông qua chế độ chăm sóc và dinh dưỡng để gà của mình đá hay hơn, cộng thêm tất cả những kiến thức và sự khôn ngoan mà bạn học được từ các sư kê bậc thầy.

Nhưng cuối cùng, bạn cũng không thể điều khiển được kết quả của trận đấu. Và hiếm khi nào bạn gặp được đối thủ ngon ăn.

Vì vậy, hãy chấp nhận một thực tế rằng, trong một trận đấu ngang cơ, luôn tồn tại yếu tố may rủi. Miễn là bạn đừng lệ thuộc hoàn toàn vào may rủi là được.